مقررات طلایی برای ایمنی آسانسور: هر آنچه باید بدانید!
مقررات ملی آسانسور نقش کلیدی در ایمنی و عملکرد سیستمهای حمل و نقل عمودی در ساختمانها دارند. با توجه به افزایش استفاده از آسانسور در ساختمانهای مسکونی، تجاری و اداری، رعایت مقررات و استانداردهای ملی برای نصب، نگهداری و ایمنی آسانسورها امری ضروری است. در این مقاله به بررسی مقررات ملی مربوط به آسانسور، اهمیت رعایت آنها، استانداردهای ایمنی، و الزامات نگهداری و بازرسی میپردازیم.
مقررات ملی آسانسور و ضرورت رعایت آنها
آسانسورها به عنوان یکی از مهمترین وسایل حمل و نقل درونساختمانی، نیازمند رعایت دقیق مقررات ایمنی هستند. مقررات ملی آسانسور شامل استانداردهای بینالمللی و ملی است که نصب، بهرهبرداری، نگهداری و ایمنی آسانسورها را تحت پوشش قرار میدهند. این مقررات با هدف کاهش خطرات احتمالی و تضمین ایمنی کاربران آسانسور تدوین شدهاند.
در بسیاری از کشورها، رعایت استاندارد EN 81-20/50 به عنوان یکی از الزامات نصب آسانسور مطرح است. این استانداردها شامل مواردی نظیر مشخصات فنی دستگاه، نحوه نصب و ایمنی آسانسورها میباشند. در ایران نیز، مقررات ملی ساختمان و استانداردهای آسانسور بر اساس استاندارد بینالمللی تدوین شده و همه فعالان این حوزه ملزم به رعایت آن هستند.
استانداردهای ایمنی آسانسور
ایمنی یکی از مهمترین جنبههای مربوط به آسانسور است که در مقررات ملی ساختمان به تفصیل شرح داده شده است. در مقررات ملی، چندین بخش به صورت ویژه به ایمنی آسانسورها اختصاص داده شدهاند. این بخشها شامل طراحی، نصب، راهاندازی و بازرسی آسانسور است.
به طور کلی، استانداردهای ایمنی آسانسور موارد زیر را پوشش میدهند:
- سیستم ترمز اضطراری: سیستم ترمز باید بهگونهای طراحی شود که در صورت قطع برق یا بروز هرگونه خرابی فنی، آسانسور به طور خودکار متوقف شود.
- دربهای ایمنی: دربها باید به صورت اتوماتیک باز و بسته شوند و بهطور کامل بسته شوند تا آسانسور شروع به حرکت کند.
- آلارم اضطراری: آسانسور باید به آلارم صوتی و تصویری مجهز باشد تا در صورت بروز خطر، کاربران بتوانند اطلاع دهند.
- تجهیزات نجات: در مواقع اضطراری مانند گیر کردن آسانسور بین طبقات، باید امکانات نجات از جمله تلفن اضطراری در کابین تعبیه شود.
مقررات نصب آسانسور
نصب آسانسور در هر ساختمان باید بر اساس استانداردهای مشخص انجام شود. مقررات ملی نصب آسانسور شامل مواردی نظیر ابعاد چاله آسانسور، جنس و کیفیت قطعات، نحوه اتصال و ایمنی سازه است. یکی از مهمترین موارد در نصب آسانسور، بررسی دقیق سازهای است که قرار است آسانسور در آن نصب شود. چاله آسانسور باید به اندازه کافی مقاوم و پایدار باشد تا بتواند وزن آسانسور و نیروی حرکتی آن را تحمل کند.
علاوه بر این، در نصب آسانسور باید توجه ویژهای به تهویه مناسب و تامین جریان برق اضطراری داشت. همچنین نصب نرده محافظ در اطراف چاله آسانسور برای جلوگیری از سقوط ضروری است.
نگهداری و بازرسی آسانسور
نگهداری صحیح و بازرسی دورهای از آسانسور یکی از مهمترین الزامات مقررات ملی آسانسور است. طبق این مقررات، آسانسورها باید به صورت منظم توسط کارشناسان مجاز بررسی و بازرسی شوند تا از عملکرد صحیح آنها اطمینان حاصل شود. این بازرسیها شامل بررسی قطعات مکانیکی، تجهیزات الکترونیکی و سیستمهای ایمنی است.
بازرسیهای دورهای سرویس و نگهداری معمولاً هر 1 ماه یک بار انجام میشود و شامل موارد زیر است:
- عملکرد صحیح سیستم ترمز
- بررسی کابلها و زنجیرهای کششی
- بررسی دربهای کابین و طبقات
- عملکرد سیستم آلارم و تلفن اضطراری
- بررسی نواقص احتمالی و رفع آنها
نگهداری آسانسور نیز شامل سرویسهای دورهای است که باید توسط تیمهای متخصص انجام شود. این سرویسها شامل تعویض قطعات فرسوده، تنظیم و سرویس موتور و بررسی روغنکاری بخشهای مکانیکی است. عدم توجه به نگهداری و سرویس به موقع آسانسور میتواند منجر به حوادث ناگوار و خطرات جدی شود.
الزامات بهرهبرداری آسانسور
یکی از جنبههای مهم در مقررات ملی آسانسور، نحوه بهرهبرداری صحیح از این تجهیزات است. تمامی کاربرانی که از آسانسور استفاده میکنند باید با نحوه کارکرد صحیح آن آشنا باشند. از جمله الزامات بهرهبرداری آسانسور، عدم استفاده از آن در زمان آتشسوزی یا زلزله است. همچنین نباید از آسانسور برای حمل بارهایی که وزن آنها بیش از ظرفیت آسانسور است، استفاده کرد.
علاوه بر این، نصب تابلوهای هشدار دهنده در نزدیکی آسانسور، آموزش کاربران در مورد نحوه استفاده صحیح و اطلاعرسانی در مورد خطرات احتمالی از جمله اقدامات ضروری است که باید توسط مدیران ساختمانها انجام شود.
مقررات قانونی و ضمانت اجرایی
در ایران، موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران مسئولیت تدوین و اعمال مقررات ملی آسانسور را بر عهده دارد. طبق این مقررات، تمامی سازندگان و نصابان آسانسور باید گواهینامه استاندارد معتبر داشته باشند. همچنین، مدیران ساختمانها موظف به انجام بازرسیهای دورهای و دریافت گواهی سلامت آسانسور هستند. عدم رعایت این مقررات میتواند منجر به جریمههای سنگین و حتی ممنوعیت استفاده از آسانسور شود.
گواهی استاندارد آسانسور پس از نصب و طی کردن بازرسیهای لازم صادر میشود و این گواهینامه باید به صورت عمومی در ساختمان نصب شود. هرگونه تغییرات در ساختار یا سیستم آسانسور باید با اطلاع موسسه استاندارد و انجام بازرسیهای جدید همراه باشد.
نتیجهگیری
رعایت مقررات ملی مربوط به آسانسور از جمله نصب، نگهداری، بازرسی و بهرهبرداری صحیح، از اهمیت بالایی برخوردار است. این مقررات با هدف افزایش ایمنی کاربران، کاهش حوادث و افزایش طول عمر آسانسور تدوین شدهاند. در نهایت، آگاهی از این مقررات و همکاری با کارشناسان متخصص برای نصب و نگهداری آسانسورها میتواند خطرات را به حداقل رسانده و بهرهوری را افزایش دهد.